Το ελαιόλαδο είναι το μεγαλύτερο μυστικό της μακροζωίας στη διατροφή των λαών της Μεσογείου όπου εκτός από την καρδιά, ευνοεί και την ομαλή λειτουργία του εγκεφάλου. Υπαρχουν νέα ερευνητικά στοιχεία τα οποία υποστηρίζουν ότι η συστηματική κατανάλωση ελαιολάδου, προφυλάσσει τη μνήμη και την διαδικασία της μάθησης, ενώ μειώνει και τον σχηματισμό πλακών β-αμυλοειδούς από τους πιο χαρακτηριστικούς δείκτες της νόσου Αλτσχάιμερ.
Στο Πανεπιστήμιο Temple στην Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ, δημοσιευμένη στο Annals of Clinical and Translational Neurology, αποδειχθηκαν οι θετικές επιδράσεις του ελαιολάδου ενάντια στη γνωστική εξασθένιση, αλλά και τους μηχανισμούς που συμβάλλουν σε αυτή τη δράση, μέσα από πειράματα σε ποντίκια. Διαπιστώστώθηκε ότι το ελαιόλαδο μειώσε τη φλεγμονή του εγκεφάλου αλλά και ενεργοποοίησε μια διαδικασία γνωστή ως αυτοφαγία.
Η αυτοφαγία περιγράφεται ως μια διαδικασία κατά την οποία τα κύτταρα ανακυκλώνουν τα κατεστραμμένα συστατικά τους, «τρώγοντας» ένα κομμάτι του εαυτού τους, απομακρύνοντας τοξίνες, όπως οι αμυλοειδείς πλάκες.
Τα αποτελέσματα της έρευνας ανέδειξαν λοιπόν πως όταν στην διατροφή των ποντικιών προστέθηκε το ελαιόλαδο, τα ποντίκια εμφάνισαν υψηλότερα επίπεδα αυτοφαγίας και μειωμένα επίπεδα των αμυλοειδών πλακών.
Στη μια ομάδα των ποντικιών έγινε η προσθήκη του ελαιολάδου στη διατροφή τους όταν τα ποντίκια ήταν στην ηλικία των 6 μηνών πριν την εμφάνιση της νόσου Αλτχάιμερ.
Αν και αρχικά δεν υπήρχαν διαφορές ανάμεσα στις δύο ομάδες, όταν τα ποντίκια έφτασαν την ηλικία των 9 μηνών και έκλεισαν ένα χρόνο ζωής, οι επιδόσεις τους σε τεστ μάθησης και μνήμης ήταν σαφώς καλύτερες σε σύγκριση με τα ποντίκια που δεν τράφηκαν με ελαιόλαδο.
Επιπλέον, οι μετέπειτα μελέτες του φλοιού του εγκεφάλου ανέδειξαν ότι η συνδεσιμότητα μεταξύ των νευρώνων, παρέμειναν ακέραιες στα συγκεκριμένα ποντίκια, σε συνδυασμό με την μεγαλύτερη ενεργοποίηση της αυτοφαγίας των νευρικών κυττάρων.